لالایی مادر

«اشْبه اَباکَ یا حَسَن وَ اخْلَعْ عَنِ الْحَقِّ الرَّسَنَ»

«وَاعْبُدْ اِلهاً ذامنن وَلا تُوالِ ذَاالْإِحَنِ» (1)

کودکی حساس ترین مرحله شکل گیری شخصیت و تربیت فرزندان محسوب می شود . در این بین وظیفه اصلی تربیت ،بر عهده والدین می باشد ،که با استفاده از روشهای صحیح تربیتی به تعلیم و پرورش انها بپرازند . و به پاس همین جایگاه ویژه است که در دین اسلام نسبت به تکریم پدر و مادر از سوی فرزندان ، تاکیدات ویژه ای صورت گرفته است .

یکی از روش های تاثیر گذار در امر تربیت ، استفاده از شعر می باشد . در مقایسه با انواع شیوه های تربیتی ، شعر هم دارای خصوصیات خاص خودش می باشد ؛ بزرگترین آداب و آموزه های لازم برای کودکان را ، می توان در قالب شعر به آنها آموخت .از جمله ویژه گی های شعر کودک عبارت اند از:

معمولا شعر را حفظ می کنند. و باعث ماندگاری آموزه در ذهن او می شود .
قالب تفریح و سرگرمی دارد .باعث لذت و توجه بیشتر او به مضمون شعر می شود .
چون آموزش به صورت غیر مستقیم است و حالت دستوری ندارد ؛ باعث خستگی نمی شود.
و...

حضرت زهرا (سلام الله علیها) نیز از این ظرفیت بهره جسته و در تربیت فرزند عزیزشان امام حسن (علیه السلام) از شعر استفاده کرده اند . شعر «اشْبَهْ اباکَ یا حَسَنُ ...» یکی از این اشعار است ، که در عین سادگی و بی پیرایه بودن دارای مضامین عالی و حکمت آمیزی است. برای استفاده بیشتر به توضیح اجمالی این دو بیت می پردازیم.

اشْبه اَباکَ یا حَسَن

«حسن جان ، فرزندم شبیه پدرت علی باش» . مانند او شجاع و عادل باش . سعی کن دست افتادگان را بگیری .

وَ اخْلَعْ عَنِ الْحَقِّ الرَّسَنَ

از جمله ویژه گی های پدرت حق طلبی است تو نیز « ریسمان ظلم را را از گردن حق باز کن » و در راه اعتلای آن تلاش کن.

وَاعْبُدْ اِلهاً ذالمنن

فرزندم ببین چقدر خدای خوبی داری این همه نعمت به تو عنایت کرده پس تو هم فقط « خدای صاحب نعمت را پرستش کن » که همگان را بدون منت نعمت می دهد.

و َلا تُوالِ ذَاالْإِحَنِ

فرزندم تو برای خودت دوستانی خواهی داشت پس دقت کن و با افراد « بدخواه وکینه توز دوستی مکن» .

نکته ها :

1- انتخاب الگو و تقلید از رفتار و خصوصیات دیگران از لوازم کودکی محسوب می شود . لذا خانواده ها برای جهت دهی، انتخاب الگوی فرزندانشان باید برنامه ریزی کنند . و الگوی مورد نظر را در قالب نقاشی ، شعر ، کارتون و... به او معرفی کنند.

2- کودکان از آنچه که می بینند و می شنود الگو گرفته و شخصیتشان را می سازند ، پس به محتوای بسته های تفریحی و اموزشی فرزندانشان ، از قبیل کارتون ، بازی ، ارتباط با دیگران و هر چیزی که به امر تربیت مربوط می شود ،توجه کنند.

3- بهترین الگو زندگی اهل بیت و بندگان صالح خداوند است . تا فرزندنمان با تاّسی از ایشان در زندگی اش به موفقیت دست یابند .

4- بهترین الگو آزاد مردان و اشخاصی هستند که در مسیر حق و حقیقت قدم برداشته اند.

5- فرزندان را باید از کودکی تغذیه فکری کرد . و آموزه های اجتماعی دینی را از کودکی به زبان خودشان به آنها یاد داد.

6- نکته جالبی که در مصرع «وَ اخْلَعْ عَنِ الْحَقِّ الرَّسَنَ» حضرت زهرا (سلام الله علیها ) فرزندشان را به نوعی در مقابل کار انجام شده قرار می دهند . یعنی نمی فرمایند سعی کن در مدار حق رفتار کنی ، بلکه می فرمایند گره را از گردن حق باز کن . یعنی تو فطرتا خوب بودن حق را می دانی .

7- برخی از نوجوانان و جوانان که در انجام برخی امور دینی سستی می کنند ، و یا دچار شبهه هستند ، برگشتش به دوران کودکی است که اصول اعتقادات به صورت درست به او یاد داده نشده است و چون بعد از سپری شدن مدتها از زلالی اینه قلب کودکی شان کاسته شده تفهیم برخی امور برایشان سخت خواهد بوده و نیاز به دلیل و برهان خواهد داشت .

8- از صفات رحمت و مهربانی خداوند برایشان گفته شود تا همیشه خدا را دوست داشته باشند . و این با طبع لطیف و کودکانه انها سازگار است.

9- فرزندانمان را با اجتماع اشنا بکنیم . تا از پس وظایف اجتماعی خود در اینده برایند و در مواجه با افراد جاهل و فریب کار دچار اشتباه و لغزش نشوند.

10- فرزندان نیاز به انتخاب دوست دارند . پس قبل از انتخاب دوست باید ویژه گی های دوست خوب را به او یاد اور شد.

1 - نهج الحیاة، ص 185.

نظرات شما عزیزان: